Τα παιδιά πρέπει να περάσουν τα πρώτα 6 χρόνια της ζωής τους χωρίς την τεχνολογία

Νομίζω ότι είναι σημαντικό για τα παιδιά να περάσουν τα πρώτα έξι χρόνια της ζωής τους χωρίς την τεχνολογία, διότι είναι μια ηλικία πολύ σημαντική για την ανάπτυξη της φαντασίας

Σήμερα πιο πολύ από ποτέ είναι δύσκολο να κρατήσεις τα παιδιά μακριά από την τεχνολογία.  Τηλέφωνα, tablets ... τα παιδιά περιβάλλονται από τεχνολογικές συσκευές της τελευταίας γενιάς.  Το ερώτημα που έχουν πολλοί γονείς είναι ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να ξεκινήσουν τη χρήση τους.  Ο Alvaro Bilbao, ένας διάσημος νευροψυχολόγος και ψυχοθεραπευτής που έχει αφιερώσει τη ζωή του στην έρευνα για τα σημαντικά στοιχεία που φροντίζουν τον εγκέφαλο, υποστηρίζει ότι πρέπει να  καθυστερεί η χρήση νέων τεχνολογιών γιατί πρώτα θα πρέπει να διδάξουμε στον εγκέφαλο "να σκέφτεται, να είναι σε επαγρύπνηση, να φαντάζεται."

-Πώς οι νέες τεχνολογίες επηρεάζουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών;
-Το πρώτο πράγμα που λέω πάντα είναι, ότι οι νέες τεχνολογίες είναι θετικές για την κοινωνία και κάτι το σημαντικό.  Ωστόσο, στην ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών, ιδιαίτερα των μικρότερων, έχουν εμφανιστεί έρευνες που λένε ότι η επίδραση μπορεί να είναι αρνητική.

-Με ποια έννοια;
- Αρχικά, οι νέες τεχνολογίες μπορούν να μειώσουν την ικανότητά των παιδιών να έχουν αυτοέλεγχο.  Οι νέες τεχνολογίες, ιδιαίτερα τα video games ή το να κοιτάζεις συνεχώς πράγματα στο Διαδίκτυο, κάνουν το  παιδί να είναι συνέχεια σε εγρήγορση και έτσι έχει λιγότερες ευκαιρίες να ασκήσει αυτοέλεγχο, επειδή όλο τον έλεγχο τον έχει η συσκευή.  Ένα άλλο συμπέρασμα είναι ότι εάν τα ερεθίσματα στα οποία είναι εκτεθειμένα τα παιδιά είναι πολύ έντονα, πολύ γρήγορα, όπως στα video games, τα παιδιά μπορεί να χάσουν το ενδιαφέρον τους για πράγματα που είναι λίγο πιο αργά ή λιγότερο έντονα, όπως ο δάσκαλος, ο πίνακας, το βιβλίο ή το να παίξουν έξω με τους φίλους τους.  Το παιδί συνηθίζει να έχει πολύ γρήγορα ερεθίσματα και όταν μειώνεται η ταχύτητα αυτών, αρχίζει να βαριέται.

-Μέχρι ποια ηλικία πιστεύετε ότι τα παιδιά θα πρέπει να φυλάσσονται μακριά από τηλέφωνα, tablets ή υπολογιστές;
-Χωρίς αμφιβολία, και σύμφωνα με την Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία και την Κλινική Mayo, μέχρι και τριών χρονών δεν θα πρέπει να έρχονται σε επαφή με αυτές τις τεχνολογίες, σε καμία στιγμή.  Αυτή η εικόνα που έχουμε για ένα παιδί ενός έτους ή δύο που ακόμα δεν ξέρει να μιλήσει και ούτε καν περπατάει, αλλά αρχίζει να κινεί το δάχτυλό του πάνω στο tablet θα πρέπει να τη διαγράψουμε από την κουλτούρα μας, διότι οι γονείς που έχουν στο μυαλό τους ότι είναι κάτι το θετικό και το ωφέλιμο, κάνουν πολύ λάθος, ξέρουμε ότι ισχύει ακριβώς το αντίθετο.

-Και από εδώ και πέρα τί;
-Θα πάω λίγο παραπέρα. Νομίζω ότι είναι σημαντικό για τα παιδιά να περάσουν τα πρώτα έξι χρόνια της ζωής τους χωρίς την τεχνολογία, διότι είναι μια ηλικία πολύ σημαντική για την ανάπτυξη της φαντασίας, που αν δεν αναπτυχθεί σε αυτά τα χρόνια, αργότερα θα κοστίσει πολύ.  Όσο περισσότερο χρόνο ξοδεύουν παίζοντας σε αυτό που λέμε ελεύθερο παιχνίδι, που δεν πάνε χέρι-χέρι με ένα άλλο άτομο ή με μια συσκευή, πολύ περισσότερο  αναπτύσσεται η φαντασία τους.  Η βαρεμάρα είναι η μητέρα της φαντασίας και αν το παιδί είναι συνεχώς σε κατάσταση διασκέδασης με κάτι, δεν έχει χρόνο να βαρεθεί ούτε να φανταστεί ούτε να δημιουργήσει το δικό του κόσμο για να παίξει.

Η βαρεμάρα είναι η μητέρα της φαντασίας και αν το παιδί είναι συνεχώς σε κατάσταση διασκέδασης με κάτι, δεν έχει χρόνο να βαρεθεί ούτε να φανταστεί ούτε να δημιουργήσει το δικό του κόσμο για να παίξει.

-Αλλά, σήμερα είναι δυνατόν να κρατήσουμε τα παιδιά μακριά από την τεχνολογία;
-Ναι.  Δίνω διαλέξεις σε πολλά μέρη και υπάρχουν πολλοί γονείς που εδώ και καιρό το έχουν ξεκαθαρίσει.  Είναι σημαντικό να υπάρχει ισορροπία.  Δεν λέω να πας για διακοπές με το παιδί σου, να τραβήξετε μια φωτογραφία με το τηλέφωνο και το βράδυ να μην μπορείς να του τη δείξεις, αυτό είναι γελοίο, γιατί είναι καλό το να βλέπουν φωτογραφίες, τους βοηθάει να χτίσουν τη μνήμη τους.  Παρομοίως, είναι φυσιολογικό να τους δώσουμε το τηλέφωνο για να μιλήσουν στη γιαγιά τους.  Αλλά θα πρέπει να περιορίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο εκείνες τις φορές που το παιδί είναι ξαπλωμένο στον καναπέ και περνάει τα χέρια του μπροστά στην οθόνη.  Και αυτό επιτυγχάνεται με μια μαγική λέξη, το «όχι».

-Αυτό πάει ενάντια σε αυτό που «πουλάει» σήμερα ότι τα σημερινά παιδιά είναι ψηφιακά ιθαγενείς ...
-Αυτή η φράση στο βάθος είναι ένας μύθος, διότι ο ψηφιακός κόσμος δεν είναι μια γλώσσα από μόνος του.  Όταν το παιδί παίζει με μια συσκευή δεν ενεργοποιεί τις περιοχές του εγκεφάλου που ασχολούνται με τη γλώσσα, αλλά με την κίνηση του χεριού και την όραση.  Ναι, είναι καλό να διδάσκονται τη γλώσσα του προγραμματισμού, τη ρομποτική, γιατί ναι διδάσκουμε στα παιδιά μια γλώσσα και τα βοηθάμε να σκεφτούν σε διαφορετική γλώσσα. Αλλά το να κάθονται να παίζουν ένα video game, δεν σημαίνει ότι είναι ψηφιακά ιθαγενείς.  Σε μια κυρία 70 ετών δίνεις ένα iPad και σε δύο ή τρεις ημέρες είναι σε θέση να στείλει mail, whatsapps και να αναζητήσει πράγματα στο Διαδίκτυο, γιατί είναι κάτι απλό και διαισθητικό.

-Το ότι τα παιδιά ζητούν την τεχνολογία από πολύ νωρίς οφείλεται σε αυτό που βλέπουν στα σπίτια τους, στους γονείς τους;
-Ναι.  Τα παιδιά έχουν αναπτύξει μια σειρά νευρώνων που ονομάζονται νευρώνες-καθρέφτη και αυτό που κάνουν είναι να μιμούνται ότι βλέπουν στους γονείς τους.  Όσο περισσότερο χρόνο οι γονείς περνούν μπροστά από το iPad είναι πιο εύκολο και για το παιδί να προσπαθήσει να παίξει με αυτή την τεχνολογία.  Επίσης, το ζητάνε πολύ γιατί και οι φίλοι τους το έχουν και γιατί είναι ένα πολύ ενδιαφέρον διεγερτικό.  Είναι σαν την Coca Cola.  Αν τη δώσουμε σε ένα τρίχρονο, θα στη ζητήσει και την επόμενη μέρα και την επόμενη, επειδή έχει πολλή ζάχαρη, καφεΐνη, που το διεγείρει και την αγαπά, αλλά το να την αγαπά, δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να του τη δίνουμε κάθε μέρα, γιατί είναι κάτι πολύ επιβλαβές για αυτό.

-Αλλά υπάρχει κανένα πλεονέκτημα στη χρήση των νέων τεχνολογιών από τα μικρά παιδιά;
-Όχι.  Υπάρχουν μελέτες που λένε ότι μπορεί να αυξήσει την ταχύτητα επεξεργασίας, να έχουν μια πιο γρήγορη προσοχή, αλλά είναι λίγες, και υπάρχουν πολλές έρευνες που τείνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση... Εκτός αυτού, το να έχουν μια ταχύτερη προσοχή δεν είναι απαραίτητα καλό.  Για να γίνουν πιλότοι μαχητικών μπορεί να είναι ευεργετικό, αλλά σήμερα αυτό που ζητούν από τα στελέχη, από τους ενήλικες, είναι να επιδεικνύουν  μια πιο ήρεμη προσοχή, που να τους επιτρέπει να παραμείνουν συγκεντρωμένοι περισσότερο χρόνο.  Και το να έχουν μια πιο γρήγορη προσοχή σημαίνει επίσης ότι το παιδί δεν είναι σε θέση να περιμένει αρκετό καιρό για να του εμφανιστούν τα ερεθίσματα που τον ενδιαφέρουν.

-Παρ’ όλα αυτά είναι της μόδας να γίνεται νωρίς η εισαγωγή της τεχνολογίας στα σχολεία με υπολογιστές, διαδραστικούς πίνακες. Είναι αυτό επιτυχία;
-Είναι διαφορετικό, η χρήση των νέων τεχνολογιών ως εκπαιδευτική υποστήριξη από το παιδί να είναι στο σπίτι και να κάθεται στον καναπέ.  Υποστηρίζω ότι το παιδί δεν θα πρέπει να περάσει το απόγευμα στον καναπέ χρησιμοποιώντας το iPad, είναι καλύτερο να βαριέται, να ζωγραφίζει, κάνοντας πράγματα που βγαίνουν από το κεφάλι του και όχι από τον υπολογιστή.  Ακόμα, υπάρχουν μελέτες που λένε ότι ένα παιδί θα μάθει μαθηματικά πολύ νωρίτερα παίζοντας με κάποιους λογαριασμούς, με ρεβίθια, από ότι χρησιμοποιώντας προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών που έχουν σχεδιαστεί για να μάθουν μαθηματικά.

-Γιατί;
-Επειδή ο εγκέφαλος συνδέει πολύ το φυσικό μέρος και το γνωστικό.  Δηλαδή, χειρίζεται και τα δύο μέρη και αυτό το μέρος του συλλογισμού συνδέεται στενά με το τμήμα της κινητικότητας του χεριού.  Οπότε, αν το παιδί δεν έχει να κάνει μια κίνηση για την καταμέτρηση, μια κίνηση αφής, φυσικά, είναι πιο δύσκολο να μάθει όλα αυτά τα πράγματα.  Είμαι υπέρ μιας μεθοδολογίας που βασίζεται στη φυσική επαφή με αντικείμενα, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια, όπως η Montessori, παρά με μια άλλη μεθοδολογία με την καλύτερη συσκευή που έχει προγραμματιστεί για να μελετήσει τα μαθηματικά.  Εν συνέχεια, πιο μετά, είναι πολύ καλό στην τάξη να μπορεί να μελετήσει μέσω project, να εργαστεί πάνω στην ανακάλυψη της Αμερικής και να είναι σε θέση να ψάξει στο διαδίκτυο.

-Πριν από ακριβώς μερικές εβδομάδες μια είδηση εξηγούσε ότι τα περισσότερα από τα παιδιά των εργαζομένων μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας της Silicon Valley σπουδάζουν σε σχολεία χωρίς υπολογιστές και χωρίς ηλεκτρονικές συσκευές.
-Αυτοί οι εργαζόμενοι πηγαίνουν τα παιδιά τους σε ένα σχολείο τύπου Waldorf, όπου δεν υπάρχουν ηλεκτρονικές συσκευές και μαθαίνουν τα πάντα με τρόπο πιο παραδοσιακό. Είναι γεγονός, για παράδειγμα, κάτι το τόσο απλό, όπως το να κάθεται στο τραπέζι και να μην σηκωθεί μέχρι να τελειώσει το φαγητό, καλλιεργείται έτσι η ανοχή στην απογοήτευση, ο αυτο-έλεγχος, που είναι μερικές από τις ικανότητες του εγκεφάλου που επηρεάζει περισσότερο σε συγκεκριμένο βαθμό την επιλεκτικότητα που θα φέρει το παιδί μετά από 15 χρόνια.  Δείτε αν αυτά τα παραδοσιακά πράγματα είναι σημαντικά.  Τώρα επανερχόμαστε να τους δίνουμε αξία, αλλά εδώ και τόσο καιρό σκεφτόμασταν ότι είναι ωφέλιμο το να πάμε πιο γρήγορα, το παιδί να μαθαίνει να μιλάει επτά γλώσσες στα πέντε του χρόνια.  Γνωρίζουμε πλέον ότι πρέπει να σεβόμαστε μια σειρά από βήματα.

-Και δεν αφήνουμε ανεκμετάλλευτο το δυναμικό της τεχνολογίας εισαγάγοντάς την  αργότερα;
-Από τη δική μου άποψη, όχι, επειδή πρέπει πρώτα να διδάξουμε στον εγκέφαλο να σκέφτεται, να είναι προσεκτικός, να φαντάζεται, και στη συνέχεια μπορούμε να του διδάξουμε πως να έχει τον έλεγχο στα εργαλεία που έχει στη διάθεσή του.  Αν εισάγουμε την τεχνολογία πολύ νωρίς, το παιδί θα καταφέρει να συνδεθεί μαζί της με ένα πολύ γρήγορο τρόπο, αλλά θα έχει αποσυνδεθεί από άλλα πιο σημαντικά πράγματα για την ανάπτυξή του.

-Τι συμβουλές θα δίνατε στους γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά τους στην ανάπτυξη του δυναμικού του εγκεφάλου τους;
-Πηγαίνετε σιγά-σιγά, βοηθώντας τον εγκέφαλο να ωριμάσει με το δικό του ρυθμό και να ξέρετε ότι το παιδί σας θα αποδώσει κατά το χρόνο που είναι να αποδώσει.  Και το σημαντικότερο που πρέπει να κάνετε όταν είστε με τα παιδιά, ανεξάρτητα αν τους δώσετε το tablet στα τρία, τέσσερα ή πέντε χρόνια, είναι να τους διδάξετε να έχουν αυτοέλεγχο, χρόνο με όρια, έτσι ώστε όταν τους λέτε «μέχρι εδώ» το παιδί να είναι σε θέση να το δεχθεί χωρίς να φωνάζει ή να είναι θυμωμένο.  Σε αυτό οι ηλεκτρονικές συσκευές μπορούν να βοηθήσουν.  Στην πραγματικότητα, μερικοί συγγραφείς λένε ότι είναι καλύτερο το παιδί να αρχίζει να χρησιμοποιήσει στα τρία χρόνια αυτές τις συσκευές με πολύ σαφείς κανόνες, διδασκόμενοι τον αυτοέλεγχο, από το να ξεκινήσει στα οκτώ ή δέκα χρόνια και να αρχίσει να τα διδάσκεται τότε.

-Αλλά αυτό με το χρόνο γίνεται περίπλοκο, όταν οι γονείς χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να έχουν στα παιδιά μια ψυχαγωγία, ενώ εκείνοι είναι απασχολημένοι με άλλα πράγματα...
-Πράγματι.  Οι συσκευές δεν είναι μόνο ένα δυνατό κομμάτι για τα παιδιά, αλλά και ένα δυναμωτικό για τους γονείς, επειδή τα παιδιά πολλές φορές αναζητούν την προσοχή, τη στοργή,  να τους μιλήσουμε ... Έτσι, όπως όταν κάνουμε ένα μεγάλο ταξίδι με το αυτοκίνητο, βάζουμε την τηλεόραση πίσω και έτσι το παιδί είναι ήσυχο και ο πατέρας χαλαρός, έτσι όμως είναι επίσης σημαντικό το παιδί να βιώνει την απογοήτευση, να μαθαίνει να την ελέγχει, να βαριέται και να περιμένει να περάσει αυτή τη στιγμή.

-Οι Γονείς βασίζονται σε αυτό το ...
-Είναι μια ενίσχυση για τους γονείς και είναι ένα από τα πράγματα που έχει κάνει την τεχνολογία να είναι τόσο δημοφιλής και τόσο διαδεδομένη που τα παιδιά είναι συνδεδεμένα όλη την ημέρα.  Πολλοί γονείς κάνουν το λάθος, όταν λένε «Όχι, εγώ αφήνω το παιδί μου μισή ώρα», ενώ στην πραγματικότητα είναι συνδεδεμένα όχι μόνο με το tablet, το κινητό τηλέφωνο, ή με τα video games, αλλά και με την τηλεόραση για δύο ή τρεις ώρες την ημέρα.  Και γνωρίζουμε ότι αυτό σχετίζεται με τις περισσότερες πιθανότητες του να έχουν διαταραχή ελλειμματικής προσοχής, παιδική παχυσαρκία, παιδική κατάθλιψη, προβλήματα συμπεριφοράς, και πιθανή σχολική αποτυχία.

Η συνέντευξη του Álvaro Bilbao αποτελεί ελεύθερη μετάφραση του άρθρου που δημοσιεύθηκε από τον Nieves García Gálvez στη σελίδα laprovincia.es